Ken je dat liedje van VOF de Kunst? 1992 was het toen deze Tilburgse band een lofzang bracht aan het kopje koffie. Zanger Nol Havens zong (en ik zing luidkeels mee): “…Ja, ik ben een gebruiker. Het pure spul, dus zonder de suiker. Ik giet het zwarte goud in een kop, en ik leef weer op…”

Tien koppen achter elkaar

Is koffie eigenlijk verslavend? Een verslaving is een gewoonte die zo belangrijk is dat je er afhankelijk van wordt. Je kunt er niet meer buiten, zonder dat het nadelig werkt op humeur of gedrag. Bij een echte verslaving gewen je aan de effecten, worden de consequenties van onthouding groter en heb je de neiging om steeds meer in te moeten nemen. Is dat bij koffie ook zo?

Heb jij wel eens tien koppen koffie achter elkaar gedronken? Waarschijnlijk niet. Dat is ook niet nodig, totale gewenning aan de effecten van cafeïne komt eigenlijk niet voor.

Koffieritueel

Je hebt dus niet steeds meer koffie nodig om je weer alert of ontspannen te voelen. De meeste mensen vinden twee kopjes achter elkaar wel genoeg. Maar toch wen je wel aan cafeïne. Wie snakt er nou niet steeds opnieuw naar een kopje koffie? Die afhankelijkheid heeft niet alleen te maken met de cafeïne.

Het hele koffieritueel met vers gebrande koffiebonen maakt het drinken van een bakkie leut een prettige ervaring. Je maakt een praatje met een collega, of bekende, rookt een sigaretje of eet iets lekkers erbij. 

Zonder koffie slaperig

Het drinken van koffie heeft wel degelijk effect op je lichamelijke conditie. Als je gewend bent je ochtend te beginnen met een flinke straffe bak goede koffie en je stopt daar ineens mee, dan zul je dat misschien wel voelen. Je zenuwstelsel moet zich daar namelijk op aanpassen. Misschien krijg je hoofdpijn, voel je je misselijk of slaperig. Niet iedereen heeft daar last van trouwens. Zeker niet als je geleidelijk minder koffie gaat drinken.



Koffie-optimum

Wat je misschien niet wist, is dat er een soort optimum koffiegebruik is. Wat ik daarmee bedoel is dat als je gewend bent om drie kopjes op een dag te drinken, dat voor jou het koffie-optimum is. Als je een kopje overslaat, voelt het als een gemis. Als je een kopje meer drinkt, is dat eigenlijk te veel.

Dat betekent dat je eigenlijk altijd dezelfde hoeveelheid koffie blijft drinken. Het is misschien wel aardig om te vertellen dat ondanks dat er enorm veel koffiebarretjes bijgekomen zijn in de afgelopen jaren, de koffie consumptie per hoofd van de bevolking amper veranderd is. 

Minderen

Kun jij toe met minder koffie? Er wordt gedacht dat mensen niet minder koffie gaan drinken omdat ze zich afhankelijk voelen van cafeïne. Maar het blijkt dat mensen bijvoorbeeld minder koffie drinken omdat ze op vakantie zijn, of omdat ze een nieuwe baan hebben, waar minder koffie gedronken wordt. Ook als mensen bezorgd zijn over hun gezondheid of zwanger zijn, wordt over het algemeen geminderd.

Een Amerikaanse onderzoeker wilde achterhalen of cafeïne-afhankelijkheid vastgesteld kon worden onder volwassenen. En wat bleek, mensen die zichzelf als ‘afhankelijk’ bestempeld hadden, kregen evenveel cafeïne binnen als degenen die zichzelf als niet-afhankelijk beschouwden.

Verslaving of niet: Geniet